Birçok araçta tork konvertörlü otomatik şanzıman kullanılmaktadır. Tork konvertör kullanılan otomatik vites sistemleri kısaca "tam otomatik" olarak adlandırılır. Burada tork konvertör olarak adlandırılan parça debriyaj görevi üstlenen temel parçadır. Manuel araçlarda debriyaj yani kavramanın yaptığı görevi yapan parça tork konvertör olarak geçmektedir. Tork konvertörü sayesinde araç vites geçişlerini yumuşak şekilde yapabilmektedir. Titreme olmadan, gerekli durumlarda vites değişimi bu parça sayesinde yapılabilmektedir. Yapısı gereği dayanıklı olan bu parça motordaki gücün etkili bir şekilde şanzımana aktarılmasını sağlar. Vites geçişlerinin gerçekleşmesini ve sonucunda aracın istenilen gücü vermesine olanak tanır. Yüksek tork değerlerini daha hızlı elde etmeye imkân verir.
Tork Konvertörü Ne İşe Yarar? Nasıl Çalışır?
Tork konvertörlü otomatik şanzıman araçlarda oldukça önemlidir. Bu şanzıman sayesinde vites geçişleri oldukça yumuşak olmaktadır. Buradaki yumuşaklıktan kasıt aracın silkeleme yapmaması, titrememesi ve vites geçişlerinde doğru devri ayarlayabilmesidir. Bu işlevleri yerine getiremediğinde tork konvertöründe arıza olduğu kanısına varılabilir. Tork konvertörü temel mantık olarak gücü motordan alır ve şanzımana aktarır. Burada iki adet kanatçıklı parça kullanılır. Bu parçalardan biri dolaylı olarak motora bağlı olan pompa (Impeller)dır. Pompa, motordan aldığı hareketle merkezkaç kuvvetini kullanarak içindeki hidrolik yağı hareketlendirmek suretiyle tork konvertörün ikinci parçası olan türbine iletir. Türbin ise kendine bağlı bir mil vasıtasıyla aldığı hareketi şanzımana iletir. Stator olarak geçen üçüncü parça ise pompa ile türbin arasında devirdaim yapmakta olan yağın açısını arttırarak pompaya tekrar gönderir. Bu sayede pompanın bir miktar daha hızlandırarak torku arttırmış olur. Günümüzde kullanılan tüm tork konvertörlere dördüncü bir ünite olarak balata sistemi ilave edilmiştir. Bu sistem üretici firmalarca tarafından farklı şekillerde kullanılmaktadır. Temelde hidrolik yağın sıkışmasıyla hareket kabiliyeti elde eden tork konvertörde lock-up olarak adlandırılan bu balata sistemi sayesinde yaklaşık %13 ila %18 arası hidrolik kayıpların önüne geçilmiştir. Bu sayede sürüş esnasında motor devri daha aşağı devirlere düşürülerek konforun artması ve yakıt tüketiminin azalması sağlanır.
Tork Konvertörlü Otomatik Şanzıman Arıza Verir mi?
Arıza durumları kullanıma ve bakıma göre değişiklik arz eder. Genel olarak incelendiğinde tork konvertörlü otomatik şanzıman arızaları azdır. Bunun sebebi ise kavramanın hidrolik olarak gerçekleşmesi arada sürtünerek temas eden bir parça bulunmamasıdır. Bu sayede araç hareket halindeyken ya da vites geçişlerinde sürtünmeden kaynaklı herhangi bir aşınma söz konusu olmaz. Bu ise ısınma ve aşınma durumlarının önüne geçer. Tüm aktivite ve hareket şanzıman yağı üzerinden aktarılır. Uygun özellikte yağ kullanıldığında şanzıman sorunsuz bir şekilde çalışır. Ancak yağ işlevini yerine getiremezse bu durumda sıkıntılar başlar. Doğru etkileşim olmadığında güç düşmesi yaşanabileceği gibi tork konvertörünün parçalarında aşınmalara da yol açabilir.
Aracın titremesi ve silkeleme yapması durumlarında zaman kaybedilmeksizin derhal firmamıza başvurulmalıdır.
